Hiperakuzi ( sese tahammülsüzlük)

Hyperacusis,

Kelimenin kendisini analiz edersek, iki kısma ayrılır: “hiper” ve “acousis”. Acousia normal işitme anlamına gelir. Kişinin günlük aktivitelerini etkileyen günlük seslere karşı hoşgörüsüzlüğün adıdır. Sağlıklı işiten kişiler tarafından normal olarak algılanan sesler hiperakuzisi olan kişilerde artmış veya hatta abartılmış bir hassasiyette algılanmaktadır. Genellikle, hiperakozis her iki kulağı etkiler; tek taraflı daha az görülür. Tinnitusla ilişkili olsun veya olmasın hiperacusiye neden olan durumların popülasyonda görülme sıklığı değişkendir.  Yani selere karşı hassasiyet sadece tinnitusla ilişkilide olmayan formu mevcuttur. Bu yazı dizimizde önce genel olarak hiperakuzi yi ele alıp sonrasında tinnituslarda görülen hiperakuzi yi irdeleyeceğiz.

Tıbbi literatürde İsveçlilerin % 9'unu ve Polonyalıların% 15'ini etkileyebilmektedir. hiperakuzi popülasyonun %2'sine kadar etkilemektedir. 7-12 yaş arasındaki çocuklarda yapılan çalışmalara göre, % 3.2 ila% 3.7 arasında hiperakuzi görülür.

Durum kişiden kişiye oldukça değişebilir. Örneğin, bazı insanlar gürültülü sesleri son derece rahatsız edici bulurlar, bazıları belirli seslerden korkarlar, bazıları ise sıradan sesler duyarken acı çeker.

Hyperacusis belirtileri

Hyperacuzi aniden başlayabilir veya zaman içinde yavaş yavaş gelişebilir. Hiperakuzi, kişilerde değişen ölçüde bir dizi tepki ve duygusal tepkilere neden olabilir. Hiperakuzi kategorileri arasında ses yüksekliği, rahatsızlık, korku ve ağrı bulunur. Tinnitus ile beraber olan hiperakuzi kişinin yaşamını önemli ölçüde değiştirebilir.

Misophonia , Seçici Ses Hassasiyeti olarak da bilinen bu durumda  belirli ses türlerine güçlü bir duygusal tepkiden oluşur.

Fonofobi, yüksek seslere karşı korkulu bir duygusal tepkidir. Hem genel popülasyonda hem de kulak çınlaması popülasyonunda, fonofobinin yaygınlığı bilinmemektedir.

Tinnitus ve hyperacusis bağımsız olarak veya birlikte olabilir.

Hıperakuzi Ses seviyesi yüksek olmasa bile, sese karşı toleransı azalır, sese karşı hoşgörüsüzlük, rahatsızlık hissi süreklidir.

Kulaklarını kaparlar veya gürültüden uzaklaşmaya çalışırlar. Sesten korkarlar ve gürültülü ortamdan kaçınırlar. Kendilerini Kızgın, gergin, sıkıntılı veya endişeli hissederler. Bazı kişiler için çok acı verici olabilir. Okul ve iş hayatlarından kendilerini yalıtmaya kaçmaya çalışırlar. Dikkat, odaklanma ve yoğunlaşma gerektiren işlerden kaçınırlar.  Kendilerini kendi sosyal hayatlarından ve sosyal hayattan yalıtırlar. Bu durum çok zor olabileceğinden dolayı acı çekebilir. Bazen de durumları çıkmaza girdiğinde ailelerinden çocuklarından uzaklaşırlar, kendilerini izole ederler.

Hiperakuzili kişinin durumunu belirleyebilmek için anket çalışmaları ve işitme testlerinin yapılması gerekir.  

Tedavi şunları içerebilir:

Bilişsel davranışçı terapi (CBT) bu, sıkıntıları azaltmak, kaçınma davranışınızı değiştirmek ve hiperakusis belirtilerinizden kurtulmanıza yardımcı olmak için sıkıntılı sesler hakkında düşüncenizi keşfetmenize ve değiştirmenize yardımcı olmayı amaçlamaktadır. 

Danışmanlık hizmeti, eğitim ve  destekleme

Ses terapisi (duyarsızlaşma) bu, birkaç ay boyunca işitme duymanızı azaltmanıza yardımcı olmayı amaçlamaktadır. Bu, odaya veya kulaklarınıza yerleştirilen özel gürültü jeneratörleridir.(işitme cihazlarına benzer)

Yaşam tarzı değişiklikleri, gevşeme tekniklerini öğrenme, sakinleştirici müzik veya sesleri dinleme, gürültülü durumlardan kaçınama, kulak tıkacı kullanmak kulaklarınızı daha hassas hale getirebilir. Bu nedenle önerilmez.

Bir takım ilaç destekleri, Hd-TDCS ve r-TMS nöromodülatif uygulamaları fayda sağlayabilmektedir.

Hyperacusis ile ilişkili durumlar:

Kulağa veya beyninize zarar veren kafa travması, kulak cerrahisi, yüksek sese maruz kalma, kulak kirini çıkarma, kulak enfeksiyonları, Migren, Bell paralizi ( bir tür yüz felci)

Ménière hastalığı, Depresyon ve travma sonrası stres bozukluğu

Addison hastalığı 

Beyni etkileyen bozukluklar; Williams sendromu veya otizm spektrum bozukluğu gibi

Hiperakusis ayrıca bazı ilaçların bir yan etkisi olabilir.

Tinnitusta hiperakuzi

Tinnitusta işitsel alanlarda gelişen nöron aktivasyon bozukluğu, dejeneratif değişiklikler ile ilişkili psişik merkezler ve beyin network alan bozulmalarında yani beynin oto kontrol mekanizması sorunlarında ortaya çıkabilmektedir. Ayrıca kişinin içinde olduğu anksiyete, stres ve tahammülsüzlük sınırlarının artması hiperakuzi yi ortaya çıkarabilmektedir. Bu durum kişinin fazlaca kendini dinlemesi, iç kaotik durumunu daha da derinleştirmesi ile bir girdap şekli ile duruma olumsuz zemin oluşturabilmektedir. Seslere karşı tahammülsüzlük kişilerde değişik şekillerde tezahür edebilmektedir.

Bazen bir restoranda veya lokantadaki tabak, çatal, kaşık seslerinden, bazen dış ortamdaki uğultudan ve hatta evlerindeki kişilerin seslerinden etkilenebilecek durumlara kadar varabilmektedir. Aslında kişiyi içine çeken bu kaotik durumu da bazen kendileri oluşturmaktadır.

Bu kişiler sosyal medyayı çok takip ederek güncel yeniliklerden uzak bilgileri okuyarak, kişilerin umutsuzca paylaşımlarından etkilenerek kaotik duruma kolayca girerler. Kendilerini, hissettiği sesleri fazlaca dinlerler. Aslında herkesin her bir konuda kendini uzman zannettiği dünyamız da hal böyle değildir. Kişinin herhangi bir konuda gerçek bir profesyonel uzmanın bilgisine ihtiyacı vardır. Hekim olmayıp ve ayrıca tinnitus konusunda spesifik bilgilere sahip olmadan kişilerin kendini uzman gibi zannedip yaptıkları sosyal medya paylaşımları, çok ciddi ikincil hastalara umutsuzluk aşılamasından başka bir şey değildir. İşte bu durumlarda bu tür yazılara itibar etmemek ve dahi hiç okumamak kendilerine daha fayda sağlar, kaotik durumdan çıkmalarını sağlar.

Aslında Hiperakuzi tamamen düzelebilecek durumdur. Genellikle tinnitusun başlarında görülebilir. Ancak bir müddet sonra kişi kendi durumunu kabullendikten sonra kendiliğinden ortadan kalkar. Ancak bazı durumlarda kişinin kendi psikosomatik verileri ve tinnitusta oluşan dejeneratif nöron kontrol mekanizmalarının iyi çalışmamasına bağlı devam edebilir. İşte bu noktada profesyonel bir yaklaşım, profesyonel bir destek ile genellikle hiperakuzi tedavi edilebilir.  

Hiperakuzi de kliniğimizde CBT, TRT yöntemleri, profesyonel destek ve nöromodülatif tedavilerle soruna çözüm getirebilmekteyiz.